Yaz aylarında yaşlıları bekleyen büyük tehlike : Kemik Kırıkları
Yaz aylarında havuz ve denize girmek, sıcak nedeniyle daha fazla duş almak gibi etkenlerle düşme vakalarında da artış oluyor. Yaşlılarda düşmeler daha ciddi sonuçlar doğurabiliyor. Peki yaşlılarda düşmelere bağlı komplikasyonlar nelerdir ?
Yaşlanma ile birlikte ortaya çıkan işitsel ve görsel algılamadaki bozukluklar, koordinasyon ve dengedeki bozukluklar ve kuvvet azalması; yaşlıların çevresel tehlikelerle karşı karşıya kalmalarını kolaylaştırmaktadır. Özellikle yaz aylarında sıcak nedeniyle banyo, havuz, deniz gibi yerlerde yaşlıların daha fazla bulunmasına bu da buradaki çevresel tehlikelerle daha fazla karşılaşmasına yol açmaktadır. Bu da yaz aylarında yaşlılarda tehlikeli düşme vakalarına yol açmaktadır.
Yaşlılarda düşme vakalarında sıklıkla aşağıdaki komplikasyonlar görülmektedir
1-Yaralanmalar, kalça, femur (bacak) , humerus (kol) , el bileği , omuz , kaburga, omurga kırıkları ,beyin zarı altına kanama , ağır yumuşak doku yaralanmaları
2-Fiziksel yaralanmaya bağlı hareket kaybı
3- Düşme korkusu nedeniyle hareket kaybı. ( Kişinin yürümeye korkması nedeniyle yatağa bağlı kalması )
4-Uzun süreli hastanede yatma gereksini mi. Bu da tromboz (damar içi pıhtı oluşması) ve emboli ( pıhtının kan dolaşımı yoluyla başka yerdeki damarları tıkaması ) riskini arttırmaktadır.
5-Kişinin kendine bakabilme yetisini kaybetmesi ve başkasının bakımına muhtaç hale gelmesi
6-Ölüm
Kırıklar belirli bir yaştan sonra ciddi sorunlara neden oluyor? Yaşlılarda düşmelere bağlı kırıklar nasıl tedavi ediliyor?
Yaşlılarda oluşan düşme vakalarının % 70 ‘i bir yaralanma ile sonuçlanmaktadır. Yaralanmalar içerisinde kırıklar oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Bu kırıklardan da en sık gözleneni kalça ve ön kol kırıklarıdır. Yaşlılarda oluşan kırıklar hayati önem arzetmektedir. Bu yüzden yaşlılarda oluşan kırıklar normal erişkin kırklarından biraz daha farklı tedavi edilmektedir.
Yaşlı hasta kırıklarında birincil öncelik hastının bir an evvel mobilize edilmesi ; yani ayağa kaldırılıp yürtülmesidir. Hastanın kırığa nedeniyle yatağa bağlı kaldığı süre arttıkça , mortalite yani kırığa bağlı komplikasyonlardan ölüm riski de o kadar artmaktadır. Yapılan çalışmalar osteoporotik yaşlı hasta kalça kırıklarının beklenen yaşam süresinde % 20 azalmaya neden olduğunu tespit etmişlerdir.Yaşlı kırıklarında kırığın kendisi kadar kırığın oluşturduğu komplikasyonlarda ölümcül olmaktadır. Bu yüzden yaşlı hasta kırıklarında hastayı daha çabuk ayağa kaldıracak kırık tedavi yöntemleri tercih edilmektedir. Örneğin 20-30 yaş arası bir hastadaki kalça kırıklarının nerdeyse tamamına yakını implant ( vida, plak, çivi) lar yardımıyla kaynatılmasına çalışılırken; yaşlı hastalarda protezle kırığın tamiri ( yani kırık parçanın çıkartılıp yerine aynı görevi gören yapay metal implantın yerleştirilmesi ) kırığın tipine göre tercih sebebi olabilmektedir.
Yaşlı hastaların kırıklarının büyük kısmında osteoporoz ( kemik erimesi ); kırığın oluşmasını kolaylaştırıcı bir rol oyanmaktadır. Osteoporoz; kırık cerrahisi sonrasında uygulanmış olan implantların ( tespit materyallerinin ) % 20 oranında yetmezliğine ( kırılması , kırığı yeterince tutamaması ) yol açmaktadır. Bu yüzden yaşlı hasta kırıklarını tedavi ederken daha stabil tespit yapmak amacıyla ve kaynamayı kuvvetlendirmek için yardımcı stabilize edici kemik grefti ( başka bir kemik dokusundan kemik nakli ), kemik çimentosu, kırığın kısaltılarak kaynatılmaya çalışılması standart tedaviye ek olarak uygulanabilmektedir.
Düşmemek için alınması gereken önlemler nelerdir?
Yaşlı hastaları kırıktan korumak için , kişinin düşmesini engellemek gerekir. Bunun için bir takım çevresel önlemler almak gerekebilir.
Özellikle kişinin takılıp düşmesine yol açacak halı, kilim gibi eşyaların kaldırılması yada yere iyice sabitlenmesi
Kişinin dengesini koruyabilmesi için baston kullanmasının teşviki
Kişinin göz muayenesinin yapılması ve görmesinin iyileştirilmesi
Geceleri ev içinde gece lambaları ile aydınlatma kullanılması
Banyoların ve tuvaletlerin yaşlıların kullanabileceği şekilde dizayn edilmesi. Yerlerin kuru olmasının sağlanması ve tutma kollarının duvarlara montajı gibi
Geceleri yatak yanında walker ( yürüteç ) bulundurulması
Mümkünse kişinin yattğı yer ile tuvalet , banyo arası mesafenin kısaltılması
Kişinin mutlaka tabanı kaymaz terlikler kullanmasının teşviki