Diabetik ayak nedir, Diabetik ayak bakımı nasıl olmalıdır
Diabetik Ayak Bakımı
Diabet Toplumu tehdit eden hastalıklar arasında 6, ampütasyon nedenleri arasında ise birinci sırada bulunan bir hastalıktır.Alt ekstremite ampütasyonlarının ortalama % 40-70’i diabet nedeniyle gerçekleşmektedir. Amerika Birleşik Devletlerinde yılda ortalama 50000 kişiye diabet nedeniyle ekstremite ampütasyonu uygulanmaktadır. Diabet ayak aynı zamanda ülkeler için bir ekonomik sorundur. Diabet ayak tedavisi için amerikada ortalama 7000 dolar kişi başı tedavi harcaması yapılmaktadır. Bu miktar ampütasyon gibi bir durumda 60000 dolara kadar yükselmektedir. Hem hasta hemde ülkelerin ekonomisi için risk oluşturan diabetik ayak ve buna bağlı uzuv kaybı problemi Amerikan Diabet Birliğinin verilerine göre doğru bakım ve önlemlerle % 50 oranında önlenebilecek bir durumdur.
Diabetik Ayak Probleminin oluşmasını önlemek için önce neden Diabetik Ayak geliştiğini bilmemiz gerekir.
Diabet hastalığına bağlı olarak kandaki glukoz ( şeker ) düzeyinin yüksekliği vücut dokularında tahribata yol açmaktadır. Özellikle ekstremitelere giden kanı taşıyan damarlardaki oluşan hasarlanmalar ( mikroanjiopatiler); damarlarda daralma ve kalınlaşmalara sonrasında da ekstremitelere giden kan akışının azalmasına neden olmaktadır.
Ayrıca kan şeker düzeyinin yüksekliği ayak sinirlerinin tahribatına neden olmaktadır. Bu da ayaklarda his kaybına ve zaman içinde kişinin yaralanmalarının farkına varamayacak düzeyde duyu kaybına neden olmaktadır.
Ayrıca kan şeker düzeyinin artışına bağlı gelişen diabetik retinopati ve görme bozukluklarıda kişinin daha fazla düşüp çarpıp kendisini daha fazla zedelemesine neden olmaktadır.
Diabete bağlı gelişen damer ve sinir hasarları nasıl diabetik ayağa yol açar?
Ayağa kan götüren damarlarda diabet nedeniyle oluşan daralmalar nedeniyle alt ekstremitelere giden kan akımı yavaşlar bunun neticesinde ayaktaki yaralarda geç iyleşme , iyleşmeme ve kolay enfekyon gelişmesi gibi durumlar ortaya çıkar. Ayrıca diabete bağlı sinir hasarıda yaratmı olduğu ayak tabanında his kaybı nedeniyle; kişin ayağınında yaralanmalarının veya vurukların oluştuğunu hissetmemesine neden olur. Aynı zamanda nöropati nedeniyle ayak cildi daha kuru olur kolay yırtılır ve dış etkenlere daha dayanıksız hale gelir.
Tüm bu sorunlar bir araya geldiğinde ayakta kolay gelişen iyleşmeyen ve ciddi enfeksyonlara yol açan yaralar gelişmeye başlar işte bu durum DİABETİK AYAK olarak adlandırılır.
Diabetik Damar hastalığı bulguları nelerdir
Hastanın ayaklarının soğuk olması
Alt ekstremitedeki kılların dökülmesi
yürümekle ortaya çıkan fakat dinlenmekle geçen bacak ağrıları
Sık gelişen ayak krampları
Ayaklarda nabız hissinin azalması
***Diabetiniz var ve yürümekle artan istirahatle geçen ağrılarınız oluşuyor yaklarınızda kendiliğinden yaralar çıkıp iyleşmiyorsa zaman geçirmeden bir ortopediste başvurunuz.
Dabetik Nöropati Bulguları Nelerdir
1-Ayaklarda karıncalanmalar
2-ayakta yanma hissi
3-Parestezi
4_Hiperestezi
5-Sıcak Soğuk duyu kaybı
6-Dokunma duyuş kaybı
7-Bacak Kaslarında incelme
***Diabetiniz var ve ayaklarınızda sürekli karıncalanma, pamuk üstünde yürüyormuş hissi veya sıkı çoarp giyiyormuş hissi varsa mutlaka bir ortopediste başvurunuz.
Hangi Hastalar Diabetik Ayak Geliştirme konusunda risklidir.
1-Düzensiz kan şekeri takibi olanlar
2-Sigara içme
3- Obezite
4- 65 yukarısı hastalar
5-Hijyen eksikliği
6-Temel ayak bakım eksikliği
7-Ayakta ödem
8_ayakta mantar hastalığı olanlar
9 –Ayakta şekil bozukluğu olan hastalar
10_ diabete bağlı damar hastalığı olanlar
11-Diabete bağlı sinir hasarı olan hastalar
12- Diabete bağlı görme bozukluğu olan hastalar
Diabetik ayak Nasıl önlenir
Diabet tanısı aldıysanız diabetik ayak probleminiz olmasa dahi bundan sonra ayak bakımınıza daha özen göstermeniz gerekeceği anlamına gelmektedir. Bazı pratik önlemler ve bilgiendirme ile diabetik ayak gelişimini engelleyebilirsiniz
Ayaklarımız hergün kendimiz muayene etmeliyiz
Bunun için sadece üst kısmı değil ayak tabanı ve topuk larımızın her tarafını incelememiz lazım. Bunun için bir ayna yardımı ile tüm ayaklarımızı incelememiz gerekir
Ayaklarımızda gelişen en ufak çatlak ve yaraları doktorumuz kontrole gittiğimizde göstermeliyiz.
Tırnak çevremizde oluşacak kızarıklıklar enfeksyon açısından çok önemlidir. Mutlaka tırnak batması oluşabileceği göz ardı edilmemeli ve doktorumuza göstermemiz gerekir.
2. yapmamız gereken en önemli şey Günlük olarak ayak bakımımızı düzenli yapmamız gerekir.
Hergün günlük olarak ayaklarımızı yıkanmalıdır. Yıkama sonrasında parmak aralarıda dahil olmak üzere tü ayağımızı iyice yumuşak bir havlu ile kurutulmalıdır. Mantar enfeksyonu gelişimini önlemek açısından
Ayaklarımızı mutlaka özel nemlendirici kremlerle yumuşak tutmamız gerekir.Kuru deri çatlaklara nasırlara ve enfeksyon gelişimine yol açar.
Ayaklarımız çok terli ise özel ayak pudraları kullanabiliriz.
Ayaklarımızda nasır gelişirse kendimiz müdahale etmeyip mutlaka bir hekime başvurmamız gerekir.
Ayak tırnaklarımız mutlaka düz olarak kesilmeli derin kesilmemelidir.Tırnaklarımızı özellikle banyo sonrası tırnaklarımızı yumuşakken kesmemiz gerekir. Eğer diabete bağlı göz bozukluğumuz varsa tırnaklarımızı kendimiz değil başka birinin yardımı ile kesmemiz enfeksyon gelişimini önlemek açısından elzemdir.
Diabetimiz var ve ayağımızda yara gelişirse ne yapmalıyız?
Ayağımızdaki yaralara kendimiz ksinlikle müdahale etmemeliyiz. En kısa zamanda bir ortopediste başvurmalıyız. Bu süre zarfında yaralı alanı yara bantı ile değil(cildi zedeleyebilir). Eczaneden alabileceğimiz steril bir gazlı bez ile kapatmamız çok önemlidir.
Diabette Ayakkabı seçimi nasıl olmalıdır?
Diabette ayakkabı seçimi çok önemlidir. Yanlış giyilen ayakkabılar ayaklarda nasır yara ve enfeksyon oluşumunu kolaylaştırmaktadaır.
Birincisi kesinlikle ayağımız küçük olan ayakkabılar giymememiz gerekir. Yani ayakkabı alırkenayakkabı genişliği ayağımız kadar olmalı ayağı muhafaza etmili ve şeklini sarmalıdır. Uygun ayakkabı almak için günün geç saatlerini değilde öğlen vakitlerini seçmemiz gerekir. Çünkü geç saatlerde oluşabilecek ayak ödemi yanlış ayakkabı almamıza sebep olur.
Diabetli hastalar için özel üretien tabanlıklar ayakkabılara eklenerek ayak taban yaralarının oluşmasınn önüne geçilebilir.
Diabetli hastalar mutlaka ayakkabı seçerken önü kapalı ayakkabı seçmelidir. Açık ayakkabıda oluşabilecek olan darbelerde ve tırnak yaralanmalarından korunmak için.
Parmak arası terlikleri kullanmak parmak arasında yaralanma ve mantar gelişmini arttıracağından diabetik ayak hastaları için sakıncaldır.
****Yeni bir ayakkabı aldıysanız ilk zamanlarda gün içinde 2 saatten fazla ayakkabınızı giymeyin.
DİABETİK AYAK EĞİTİM VE İYİ AYAK BAKIMI İLE ÖNLENEBİLECEK BİR DURUMDUR.
Sağlıklı günler dileği ile
Op.Dr.Davud Yasmin
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
*****Diabet tanısı aldıktan sonra asla çıplak ayakla yürümeyin kumsalda dahi terlik kullanın. Oluşabilecek batmalar ve yaralanmalar snrasında telafisi mümkün olmaya sonuçlara yol açabilir